ورق پانچ، نتیجه انجام عملیات پانچ روی انواع مختلف ورقه های فلزی است. به عبارت دیگر، یک فرآیند شکل دهی فلزات می باشد که در آن با استفاده از پرس پانچ به پانچ نیرو وارد می شود تا به داخل قطعات فلزی وارد شده و با برش قطعه یک حفره در آن ایجاد نماید. معمولا پانچ بعد از عبور از قطعه و سوراخ کردن آن، به یک حفره حدیده زیر قطعه وارد می شود.
ساخت ورق پانچ یا مشبک
ورق های پانچ را معمولا ار فولاد های ضدزنگ، فولاد نورد سرد، آلومینیوم و ... درست می کنند. استفاده از ورق پانچ به 150 سال پیش و صنعت معدن بر می گردد. در اوایل کارگران ساده معادن، ورق های فلزی را با میخ و دست سوراخ می کردند و آن را به ورق پانچ مشبک تبدیل می کردند که که به این کار پرفورمینگ می گفتند، این فرآیند به مرور تغییر کرد و پرفورمینگ با دستگاه انجام گردید.
دستگاه CNC یا دستگاه پانچ ورق
به سوراخ کردن ورق ها و محصولات آهنی پانچ گفته می شود. دستگاه هایی وجود دارند که کار پانچ ورق ها را انجام می دهند و توانایی پانچ ورق ها را با دقت میلی متری و در اشکال هندسی منظم یا غیر منظم با فاصله و قطرهای متفاوت به صورت ردیفی یا زیگزالی دارد که به این دستگاه ها CNC گفته می شود. دستگاه CNC قادر به پانچ ورق در ضخامت های 0٫5میلی مترتا 12میلی مترو در ابعاد 5/1 تا 3 متر حفره هایی با سایز 80میلی متررا با دقت 0٫01 میلی متر انجام دهد.
به عبارت دیگر CNC (Computer Numerical Control) ماشین های کنترل عددی می باشد که در سال های گذشته این دستگاه NC بوده اند که بدون استفاده از کامپیوتر و دستگاه، دستورات را درک می کرد. اما دستگاه CNC دستگاه دستی ساده است که تنها تفاوت آن، به این صورت است که قابلیت فرمان پذیری از طریق کدها و منطق ریاضیاتی را دارا می باشد و دستگاه به صورت خودکار، عملیات را به درستی انجام می دهد.
این دستگاه شامل یک مینی کامپیوتر می باشد که در اصل به عنوان واحد کنترل دستگاه بوده و تا حد بسیار زیادی مدارهای سخت افزار اضافی در واحد کنترل حذف شده است. وظیفه این دستگاه، ارسال برنامه های لازم جهت برش و یا حک فلزات و غیر فلزات است. در واقع تمام مراحل انجام کار و ابعاد نهایی قطعه از طریق کامپیوتر به دستگاه ارسال می گردد. به همین علت برش CNC را مانند یک ربات می توان در نظر گرفت که دقیقا با برنامه ریزی کار کرده و از همه دستور العمل ها پیروی می کند. از ابزارهایی که روی دستگاه CNC قابل استفاده و اجرا هستند می توان دستگاه تراش و ماشین حفاری را نام برد.
تقریبا می توان گفت که همه مواد با استفاده از دستگاه CNC قابل ماشین کاری می باشند که به آن ماشین کاری CNC گفته می شود.
قالب های تولید ورق های مشبک با دستگاه های CNC :
قالب های گرد از قطر 3 میلی مترالی 80 میلی متر
قالب های لوبیایی از 2 در 25 میلی متر الی 40 در 100 میلی متر
قالب های چهارگوش از 5 در 5 میلی متر الی 80 در 80 میلی متر
قالب های شش ضلعی از ضلع 6 میلی متر الی 60 میلی متر
اشکال هندسی
به طور کلی می توان گفت که از ورق های عمومی با ابعاد و ضخامت های مختلف، جهت پانچ استفاده می گردد که به صورت سوراخ شده و یا شبکه ای و مشبک دیده می شود.
عمل پانچ را می توان با لیزر مقایسه کرد که پانچ بهتر از لیزر می باشد زیرا پانچ علاوه بر قابلیت فرم دهی پیچیده، سرعت بالاتر و هزینه کمتر نیز دارد. از دیگر مزیت های پانچ نیز می توان به دقت بالا در اشکال پیچیده، فرم دهی قوی و ایجاد اشکال دلخواه روی ورق های فلزی و غیر فلزی، ایجاد حفره ها و شیارهای ریز با توجه به جنس و ضخامت فلز، امکان حکاکی روی ورق و ... اشاره کرد.
انواع ورق پانچ
ورقهای پانچ یا مشبک معمولا از ورق های روغنی، گالوانیزه، آلومینیوم، سیاه، استیل، کامپوزیت و ... ایجاد می شوند. سایز آن معمولا 1*2 و ضخامت 8 میلی متر می باشد ولی با توجه به درخواست خریدار امکان سفارش در سایزهای دیگر نیز انجام می گردد.
از انواع ورق پانچ مشبک می توان به ورق پانچ مشبک گالوانیزه ( سفید )، ورق پانچ مشبک روغنی ( نورد سرد )، ورق پانچ مشبک سیاه ( نورد گرم ) اشاره کرد.
ورق پانچ استیل از پرکاربردترین و رایج ترین پانچ های موجود در صنعت شناخته شده است که علت اصلی، مقاومت بالای آن در برابر خوردگی است. به دلیل مقاومت بالایی که ورق های استیل دارند، در صنایع، آب، نفت، هوا، نیروگاه، صنایع غذایی و دارویی، گاز و ... بسیار پرکاربرد و پر تقاضا می باشند.
ورق پانچ آجدار نیزیکی دیگر از ورقهای پانچی که در بازار موجود است. ورق آجدار نوعی ورق گرم است که مانع از سرخوردن افراد و اشیاء میشود. ورق های آجدار را معمولا کشور روسیه، قزاقستان و شرکت فولاد مبارکه اصفهان تولید می کنند. نوعی از ورق های آجدار، ورق های شیروانی می باشد. موراد مصرف ورق های آجدار پانچ شده عبارتند از استفاده در کف های در حال ساخت، کف اتاق کامیون و و انت بار، راه سازی، پله های اضطراری، دستگاه های صنعتی و ...
ورق پانچ رنگی
نوعی از ورق های گالوانیزه به نام ورق های رنگی وجود دارند که به کمک پوشش رنگ الکترواستاتیک پوشانده شده است و علاوه بر مقاومت بالای آن، دارای زیبایی منحصر به فردی است.
انواع کاربردهای ورق پانچ
از کاربردهای بسیار وسیع ورق پانچ، می توان در صنایع مختلف، معماری و حتی هنر نیز نام برد.
برخی از کاربردهای ورق پانچ در صنایع را در این قسمت آورده ایم و به صورت زیر می باشد :
حفاظ هواکش موتورخانه ها
ساخت قطعات لوازم خانگی
ایستگاه های اتوبوس
تولید صنایع فلزی و صنایع دکوراسیون
حفاظ نیروگاه های برق و دکل های مخابراتی
سقف و دیواره های آسانسور
ساخت درب برای پارکینگ ها و وروردی منازل
ساخت انواع مختلف سقف و سایه بان، پارتیشن، دیواره و سقف های آسانسور و ... از جمله کاربردهای ورق پانچ در معماری نیز محسوب می شود. همچنین ورق پانچ در اجرای نمای سازه های معماری و عمرانی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
از کاربردهای ورق پانچ در عمران و شهرسازی نیز می توان به ساخت و تولید انواع مبلمان شهری و سطل زباله، دیواره ایستگاه تاکسی و اتوبوس، دکل های مخابراتی و ... اشاره کرد. کاربرد آن در اماکن عمومی بسیار به چشم می خورد.
در صنایع خودروسازی از ورق پانچ جهت تولید قطعات خودروهای سبک و سنگین، ماشین آلات راه سازی و کشاورزی و ... استفاده می شود که می توان به ساخت انواع فیلترهای هوا و روغن، شبکه های تهویه و خنک کن، موتور تهویه در ماشین آلات سنگین، گریل های رادیاتور و ... اشاره کرد.
از جمله کاربرد ورق پانچ در صنایع شیمیایی و تولید انرژی می توان ساخت انواع فیلترها، سانتری فیوژها، سبد دستگاه های خشک کن، خالص کننده های گاز، صفحات شستشوی زغال سنگ و ... را نام برد.
ورق پانچ در صنایع غذایی اهمیت بسیار زیادی دارد و کاربرد های آن عبارتند از ساخت انواع ماشین های خشک کن حبوبات، میوه و سبزیجات، ماشین آلات دانه بندی مواد غذایی، صفحات بو دادن انواع دانه های قهوه، صنایع پرورش ماهی و انواع آبزیان، ساخت محفظه جهت کندو های زنبور و ...
منبع: تسنیم